Bilmiyorum! Gerçekten… :) Parapsikoloji ilgi alanımız değil. Ancak New Age bilimi kapsamında telepatinin nasıl açıklandığını biliyorum. Söz ettiğim psuedo-science ortamında telepati kadar aşk da bir kuantum özelliği olan entanglement (dolanıklık) ile açıklanmakta.

Doğrudan telepati hakkında olmasa da, bu konuda bir şeyler bildiğim için soruyu kabul ettik; "fırsat bu fırsattır" diyerek beni okuyanları biraz kuantum dünyasının şaşkınlık verici ve eğlenceli ortamına çekmeye karar verdik. Haydi gelin, biraz tatlı-tatlı bilim söyleşelim. Bence okuyun yanıtımı... hem şaşkınlık verici, hem eğlenceli şeylerden söz edeceğim. Üstelik hiçbiri "faraziye" değil; somut gerçek.

Önce entanglement nedir onu anlayalım.

İki parçacığın…

Parçacık diye cümleye başladık, hemen kesip açıklama yapayım: Kuantum biliminde "parçacık" sözcüğü, evrenin daha fazla bölünemeyen noktası anlamındadır. Bilirsiniz, önceleri bu ithaf "atom"a aitti. Şimdilerde ise öncenin "evrenin en küçük parçası" atomun koca bir aile olduğu, aile bireylerinin bile bölünebildiği anlaşıldı. Günümüzde varılan noktada "en küçük" diyebileceğimiz parçalara "elementer parçacık" veya "parçacık" denmektedir. Örneğin elektron bir parçacıktır. Foton bir parçacıktır. Elektron elektrikle, foton ise elektromanyetizma ile ilgilidir. Yine bir açıklama: elektromanyetizma, elektrik ve manyetizmanın birbirleri ile dans ederek akmaları, ya da birlikte meydana getirdikleri bir şeydir.

Parçacığı anladık, cümlemize devam edelim: Kuantum mekaniğinin keşfinden sonra iki parçacığın bazen ortaya çıktıklarında, bazen etkileştiklerinde, bazen de belli bir yakınlığa geldiklerinde birbirlerine bağlandıkları ortaya çıkmıştır. Bu iki parçacık, örneğin iki elektron, birbirlerine öyle bir bağlanmaktadırlar ki, söz konusu bağlılığı bilimciler "dolanma" olarak nitelemişilerdir.

Bana "Tamam dolanıyorlar, anladım mersii" diyebilir, ama içinizden "Ya, adam açıklamış o kadar, sormaya utandım, ama anlamadım da… Dolanıyorlar da ne oluyor yani?" diye geçirmiş olabilirsiniz diye biraz daha konuyu açalım.

Dolanınca parçacıkların pozisyonu, momentumu ve spini korelasyon içine girmekte, bağıntılı olmaktadır!

Yine paragraf arası açıklama yapalım.

Pozisyon; geometride x,y,z ile gösterilen 3 vektörün (“vektör” sözcüğünü kolay anlamak için ona “yön gösterici bir ok” diyelim) birleştiği noktadır; yani parçacığın tam yeridir.

Momentum; bir objenin (bir şeyin) kütlesi ve hızının ortak şekilde belirlediği (kütle x hız) hareket miktarıdır. Bunu bir çeşit "objenin kendinden doğan itilmesi" olarak da anlayabiliriz belki.

Spin ise biz sıradan kimseler için anlaşılması biraz daha zor bir kuantum fiziği kavramı... Standart tanıma göre bir "Bir parçacığın angular momentumu"dur.

Bu angular momentum lafını da anlayacağımız dile çevirelim: Angular momentum, yani “açısal momentum” bir cismin kütlesi, şekli ve hızı ile belirlenen dönüş miktarıdır.

(Beni okuyan fizikçi arkadaşlar varsa açıklamalarım için hoşgörülü olsunlar. Sözlerim aşırı basitleştirilmiş anlatımlar olsalar da, hatalı değiller).

Kısaca, iki parçacık dolanınca yeri, dönüşü, yönü-mönü gibi her bişeysi ortaklaşmaktadır!

Yukarıdaki entanglement açıklamamı Wikipedia açıklamasını senin-benim gibi kimselerin (ya da benim gibi aslında bilime uzak, ama günümüz dünyasında her majisyenin bilmesi gerektiği kadar bilim öğrenmiş kimselerin) anlayabileceğimiz şekle sokarak yazdım. Artık aşağıda kendi öz-kelamlarımı döşenmeye başlıyorum.

Anlattıklarımdan sonra bana "Yaaa, öyle miii! Müthiş" diye tepki verseniz de içinizden "Adam emek vermiş yazmış, ama sıkıldım. Hem bana ne bunlardan?" şeklinde bir düşünce geçirebilirsiniz.

Hemen olayın bizimle ilgisini açıklıyorum: Bir parçacığın anılan özelliklerinden biri "ölçülünce", dolanık olduğu diğer parçanınki de ölçülmüş olmaktadır!

Bu cümlenin önemini eminim ki beni sürekli okuyanlar anladı, ama sayfayı ilk kez ziyaret edenler veya sık ziyaret etmeyenler için açıklayayım:

Parçacıklar (tüm parçacıklar, örneğin bizleri meydana getiren elektronlar) hem dalga, hem parçacık şeklindedirler! Yani hem bizim bildiğimiz madde halindedirler, hem madde ötesi haldedirler (dalga fonksiyonundadırlar)!

Masal gibi değil mi? Filmlerde vardır ya, bir kahraman bir anda hayalet olur, sonra yine insanlaşır. Biz de izleyince "Yav, bunların modası geçti" deriz... işte mikrokozmosun (standart majinin "astral"ının) temel yapısı böyledir!

Dalga fonksiyonundaki bir parçacığı ölçtüğünüzde –kuantum mekaniği yasaları gereği- parçacık "çöker", yani makroda "bedenlenir".

Şimdi yukarıdaki "Bir parçacığın anılan özelliklerinden biri ölçülünce, dolanık olduğu diğer parçanınki de ölçülmüş olmaktadır!" açıklamasını anımsayalım. Bir parçacık ölçülünce çöküyor ya, eğer dolanık olduğu bir parçacık varsa o da çökmektedir!

Bu öylesine güçlü bir bağdır ki, aralarında akıl almaz uzaklıklar olsa da (hesaplamalara göre ışık yılları ile ölçülen mesafeler olsa da) etkileşim anında olmaktadır!

Sokak jargonu ile: Dolanık parçalar "kader bağı" içindedirler; onlar birbirinin gözünün içine bakarak "Biz ayrılamayız" şarkısını söyleyen aşıklardan daha ayrılmazdırlar.

Bu –deneysel ortamda kanıtlanan- yapının nedeni çözülememekte olsa da, bir teori, söz konusu bağlantıyı bir çeşit "haberleşme varlığı" ile açıklamaktadır. Pek çok bilimciye göre anılan haberleşme ışık hızından fazladır. Bu yüzden insanlarca "anında etkileşim" sanılmaktadır. Oysa bağlı parçacıklardan biri diğerine "bana bu oldu aşkım, sen de aynısını yaşa" demektedir.

İzin verin burada farklı bir konuya kısaca çalım atayım: Söz konusu teorinin kanıtlandığı an -mucize adam diye tanıtılan, oysa pek çok kez yanılan, kimi zaman bunu itiraf eden, kuantum mekaniğinin önünü kesmek için elinden geleni yapan, atom bombası fikrinin babalarından olan- Einstein'ın "Hiçbir şey ışık hızını geçemez" varsayımının ağır fosladığı an olacaktır.

(Einstein'ın büyük aşkı "ışık"ın nasıl bir şey olduğunu anlamak adına IŞIK HAKKINDA BİLMEK İSTEMEYECEĞİNİZ GERÇEKLER adlı yazımı okuyabilirsiniz.)

Konumuza dönelim.

Anlatageldiğim dolanıklık Einstein tarafından "imkansız, çünkü nedenselliği ihlal ediyor" şeklinde değerlendirilmiş ve spooky action at a distance olarak nitelenmiş, kendisi bu oluşumu farklı şekillerde açıklamaya çalışmış, ama sonunda kuantum fizikçilerinin haklılığı deneysel olarak ispatlanmıştır. Dolananlar anlatılamaz bir etkileşim içindeki bir sisteme dönüşmüştürler. Birine ne etki yaparsanız, anında diğeri de, tıpkı ortak bir sistemdeymiş gibi, etkilenmektedir.

Şöyle bir düşünce deneyinden söz edersem daha da şaşıracaksınız.

İki çift dolanık parçacığımız var diyelim. Her bir çiftten birer tanesini, Sinem ve Aybars adlı iki "bilinçli gözlemci"nin izlediği iki ölçüm cihazına gönderelim. Her bir çiftten diğer dolanık parçacığı, üçüncü bir gözlemci olan Süleyman'a gönderelim.

Süleyman iki parçacığı ölçmeye nasıl karar verdi ise, aynısını Sinem ve Aybars da, kendi parçacıklarında gözlemlemeye başlamaktadırlar! Bu durum, Süleyman kararını Sinem ve Aybars parçacıkları ölçtükten sonra verse bile gerçekleşmektedir!

Şaşkınlık verici değil mi? Kuantum evreni böyle bir yer ve bizim makrokozmozu "böyle bir yer" meydana getirmekte.

Ahhh…ah! Şu "Herşey görülenle sınırlıdır"cı pozitivistlerin etkisi bir geçse… Bu düşsel ortama kaymak, yani bir anda dalga fonksiyonuna geçmek, öyle bir kolay ki… E, majide, meditasyonda ne yapılıyor sınıyordunuz ki? ;-)

Ama durun, daha bitmedi. Bilimciler dolanıklığın sadece parçacıklara değil, bazı –hazır mısınız duymaya- moleküllerde bile olduğunu düşünmektedirler. Bu durumun bir adım ötesi şudur: "Dolanıklık tüm makrokozmoz objelerinde de gerçekleşmektedir."

Dileyen bu "tüm makrokozmoz objeleri" havalı lafı yerine "canlılarda" sözcüğünü kullanabilir. ;-)

İnsanın aklına "Acaba kimle dolanığım?" diye bir soru da takılmıyor değil. Büyük olasılıkla bu dolanıklık sevilen kişi veya kişilerle oluyor. Ancak ya dolanık ikimizi paralel evrenler teorisinin (Many Worlds Theories, Çoklu Dünyalar teorisinin) doppelganger'i olan diğer bir evrendeki ikimizse?

Bu soruya "Neden olmasın ki? Basbayağı olabilir bence" şeklinde yanıt vermenin manası ise Pandora'nın Kutusunu açmak anlamındadır; çünkü ardından gelen ikinci soru "Peki, paraleldeki ikizimiz ölürse?" şeklinde başlayacak bir soru olabilecektir.

Artık "sallama serbest" ortama, okülte, ezoterizme, mistizime ve biraz da parapsikolojiye gelelim. Telepati işte böyle –bilim ve ilim- karışımı şeklinde açıklanmaya çalışılan bir şeydir. Telepati basitçe "entanglement ile kurulan iletişim" biçiminde yorumlanmaktadır.

Sallama serbest dedim ama yukarıdaki yorum pek de "sallama" olmayabilir; çünkü fizik alanındaki başarıları yüzünden "Sir" ünvanı almış olan (722 sisteminde Tanrının varlığını açıklama yolumuzu dayandırdığımız) Orch OR yorumunun mimarı Penrose konu hakkında ilginç şeyler söylemektedir. Baştan aynı lafları bir kez daha anlatacağıma, bizim Pozitif Enerji eğitiminden bir bölüm aktarayım.

722 Pozitif Enerji Eğitimi – II. Dönem, 1.10 - Kuantum Dolanıklığı
Penrose, "Kuantum dolanıklığı casual (gündelik, sıradan, bildik şekilde olan, nedenselliği bulunan) yollar ile gerçekleşmemektedir. Bu bağlantı mekanla ilgisi olmayan bir şeydir ve zaman içinde (geçmiş ve geleceği doğru) yayılabilecek yapıda olduğu düşünülmelidir" demektedir. Söz konusu yapıya ise "dolanıklık" (entanglement), değil; "kuantum bilgisi" anlamına gelen quanglement adını vermektedir.

Penrose düşüncelerinde yalnız değildir: 1990 yılında Aharonov ve Vaidman ¹ da kuantum çöküşlerinin -sıradan şekilde "zaman" denilen ama aslında bilim adamlarına göre temporal non-locality şeklinde yorumlanan- bir ortamda ileri ve geriye doğru bilgi gönderebildiklerini teorize etmişlerdir.

Bilim adamları ise genel olarak kuantum bilgilerinin zamanda (yani bildiğimiz dünyada) geri gidemeyeceğine inandıkları için (bu noktada ünlü "geçmişe gidip atasını öldüren bilim adamı paradoksu" hatırlanmalıdır) "eğer gidebiliyorsa kullanılan ortam acasual'dır" demek zorunda kalmaktadırlar.

Acasual sözcüğü Türkçeye tam olarak çevrilemez. Wikipedia, sözcüğün içeriğini "nedensellikten çok, anlama dayalı" şeklinde vermiştir. Oysa bu sözcük uzun yıllardır okült kitaplarında yer alan ve sıklıkla kullanılan bir kelimedir; anlamı ise "içinde majikal çalışmalar ve diğer metafizik olayların gerçekleştiği madde ötesi dünya"dır.

Kuantum dolanıklığı, Büyük Patlama öncesindeki tamlığın (acasual'ın) bir uzantısı, yansıması, bölümü olması olasılığı hayli güçlüdür. Eğer bu düşünce doğru ise (dolanıklık gerçeği, ezoterik “öncel tamlık evreni” doktrini ile sentezlenirse) her şey hiç bir zaman asla bölünmedi, sadece "mekansal olarak" bölündü demektir. Mekansal bölünme ise bir aldatıcı algıdır. Bu algı aşıldığında hala her şeyin bölünme öncesindeki gibi "güzel, uyumlu, tam" olduğu; bu durum görülemediği (ya da bir kötücül plan yüzünden gösterilmediği) için acı/korku/öfke üçlemesinin yaşandığı anlaşılacaktır.

Böyle işte… Sorunuzun yanıtını kesin olarak bilmesem de, konu, bildiğim konu ile ilişkilendirildiği için bilgi havuzumdakileri paylaşayım dedim. Umarım sizi tatmin edecek laflar edebilmişimdir.

Yanıtımı sonlandırırken bana "sevgili Janus" dediğiniz için teşekkürlerimi de yollamama izin verin efendim. :) Hemen anımsatma: Bundan böyle dileyen bana Janus yerine Jan diye hitap edebilir. Buna alışkınım; çalışma arkadaşlarım yıllardır bana böyle demektedirler.