YAZ GÜNDÖNÜMÜ - 2. Bölüm: Salome
Bu yazının filmini izleyin!
ÖNCEKİ BÖLÜM >>
| Araştırma ve yazı: |
|
Astarte'nin bayramının Paskalya olması benzeri bir durum Summanus'un da başına geliyor: Pagan bayram Summanalia, Hıristiyanlık kapsamına alınıyor ve adına St John's Day, yani Aziz Yahya Günü, deniyor.
Hz. Yahya, diğer adı ile Vaftizci Yahya, önemli bir peygamber. İsa'nın çağdaşı, İS 27'de İsa'yı vaftiz etmiş.
Müslümanlık da peygamberliğini tasdik ediyor.
Kuran- Meryem suresi
Ey Zekeriyya! Gerçekten biz sana bir oğul müjdeliyoruz ki, adı Yahya’dır; bundan önce ona hiç bir adaş yapmadık.
Hz. Yahya vaiz bir peygamber. Sürekli topluluklara konuşuyor... konuşuyor...
Yeni Ahit (İncil) - Markos 1
4 Böylece Vaftizci Yahya çölde ortaya çıktı. İnsanları, günahlarının bağışlanması için tövbe edip vaftiz* olmaya çağırıyordu.
Ve aynı zamanda enteresan bir kimlik. Öncelikle görüntü imaj açısından ilginç:
Yeni Ahit (İncil) - Markos 1
6 Yahya'nın deve tüyünden giysisi, belinde deri kuşağı vardı. Çekirge ve yaban balı yerdi.
Ardından cesedinin uzuvlarının farklı yerlerde olması enteresan. Örneğin Mezarı Şam'da olsa da Topkapı sarayında elinin bir parçası bulunmakta. Kesik kafası ise İtalya - Roma'da bir bazilika'da...
Aslında pop kültürde hz. Yahya peygamberliğinden çok, Salome aracılığı ile tanınıyor... hani Salome ve yaptığı yedi tül dansı... ve sonrasında kafasının kesilmesi ile... Olayı baştan anlatmakta yarar var:
Yahuda krallığındayız, İS 930da, paganist ve zevkçi kral hz. Süleyman'dan sonra, Tevrat'a göre hz. Süleyman'ı cezalandırmak amacı ile İsrail krallığı ikiye bölünmüş, güneyde Yahuda kurulmuş. Aslında Süleyman'ı neden yaşarken değil de, o öldükten sonra, oğlu zamanında cezalandırılmasının gerisindeki mantık pek anlaşılamasa da böyle olmuş. Sonra Yahuda krallığı da Babillilerce yıkılmış. Şimdilerde -yani İÖ 37de- ise yönetimde Herod hanedanlığı hüküm sürüyor. Roma İmparatorluğu altında özerk bir yönetim bu... ve başta Büyük Herod var.
Herod Yahudiliğe gönül vermiş bir kral, ama soyu Edom'lu, yani kökleri paganist olsa da sonradan Yahudiliği kabul etmişler. Ayrıca annesi Cypros, anaerkil Nabat ülkesinin prensesi. görkemli Petra şehrinden...
Nabatlar, tıpkı Etrüskler gibi, ticarette çok başarılı, zengin ve uygar bir krallık. Muhteşem yapı El Hazne'yi inşa etmişler. El Hazne günümüzde bile hayranlık uyandırmakta... Öyle ki, Indiana Jones serisinin 3. filmi bu mekanda geçmekte.
Nabatlar bir konuda daha dikkati çekiyorlar, baş tanrıçaları tanıdık bir isim: El Uzza.
Uzza, İslam öncesi Arabistan'da geniş bir alanda tapılan bir bereket tanrıçası. Mekke şehrinin üç baş tanrıçasından biri. Kuran'da Lat ve Menat ile beraber lanetlenen 3 tanrıçadan biri.
Kuran - Necm Suresi
19 Gördünüz mü Uzza'yı, Lât'ı.
20 Ve ötekini, üçüncüsü olan Menât'ı.
21 Erkek size, dişi Allah'a mı?
22 İşte bu, insafsız bir bölüştürme.
23 Bunlar, sizin ve atalarınızın taktığı isimlerden başka şeyler değildir. Onlar hakkında Allah bir kanıt indirmemiştir. Onlar, sadece sanıya, bir de nefislerin hoşlandığı şeylere uyuyorlar. Yemin olsun, onlara hidayet Rablerinden gelmiştir.
34 yıllık saltanatında ailesi yüzünden Yahudilerce tam olarak benimsenmeyen Herod'un bir oğlu oluyor... 2. Herod... ya da Herod Filip...
2. Herod'un çok güzel bir karısı var... Herodias...
Ve Herodias'ın da çok güzel bir kızı var... Salome!
2. Herod Yahya peygamberden çok etkilenen bir kral; sık sık onu çağırıp vaazlarını dinliyor. Fakat aynı sempatiyi peygamberden bulamıyor; bunun nedeni peygamberin Herodias'a karşı bir tutum sergilemesi. Herod'un onu boşamasını istiyor; çünkü Herodias, 2. Herod'un yengesi aslında!
Herodias ve hz. Yahya arasındaki çekişmede kral karısını tutuyor ve peygamberi zindana atıyor. Ama Herodias'a peygamberin tutuklanması yetmiyor ve Yahya'yı öldürtmek istiyor... ancak bu kadarını başaramıyor.
Yeni Ahit (İncil) - Markos 6
17-18 Hirodes'in kendisi, kardeşi Filipus'un karısı Hirodiya'nın yüzünden adam gönderip Yahya'yı tutuklatmış, zindana attırıp zincire vurdurmuştu. Çünkü Hirodes bu kadınla evlenince Yahya ona, “Kardeşinin karısıyla evlenmen Kutsal Yasa'ya aykırıdır” demişti.
19 Hirodiya bu yüzden Yahya'ya kin bağlamıştı; onu öldürtmek istiyor, ama başaramıyordu.
20 Çünkü Yahya'nın doğru ve kutsal bir adam olduğunu bilen Hirodes ondan korkuyor ve onu koruyordu. Yahya'yı dinlediği zaman büyük bir şaşkınlık içinde kalıyor, yine de onu dinlemekten zevk alıyordu.
Herod, doğum gününde verdiği şölende o ünlü ve trajik olay patlak veriyor: Herodias'ın kızı Salome unutulmaz bir dans yapıyor... üzerinde yedi adet tül ile... Dans boyunca bu tüller birer-birer düşüyorlar! Bu dans tarihe "7 Tül Dansı" adıyla geçiyor!
Bu arada küçük bir dipnot: Eski sinemanın unutulmaz oyuncusu Rita Hayworth 1953 yılında Salome'yi canlandırmış ve film gişe hasılat rekoru kırmış.
Şimdi yeniden İS. birinci yüzyıla, Herod'ın şölenine dönelim ve olan biteni İncil'den okuyalım...
Yeni Ahit (İncil) - Markos 6
21 Ne var ki, Hirodes'in kendi doğum gününde saray büyükleri, komutanlar ve Celile'nin ileri gelenleri için verdiği şölende beklenen fırsat doğdu.
22 Hirodiya'nın kızı içeri girip dans etti. Bu, Hirodes'le konuklarının hoşuna gitti. Kral genç kıza, “Dile benden, ne dilersen veririm” dedi.
23 Ant içerek, “Benden ne dilersen, krallığımın yarısı da olsa, veririm” dedi.
24 Kız dışarı çıkıp annesine, “Ne isteyeyim?” diye sordu. “Vaftizci Yahya'nın başını iste” dedi annesi.
25 Kız hemen koşup kralın yanına girdi, “Vaftizci Yahya'nın başını bir tepsi üzerinde hemen bana vermeni istiyorum” diyerek dileğini açıkladı.
26 Kral buna çok üzüldüyse de, konuklarının önünde içtiği anttan ötürü kızı reddetmek istemedi.
27 Hemen bir cellat gönderip Yahya'nın başını getirmesini buyurdu. Cellat zindana giderek Yahya'nın başını kesti.
28 Kesik başı bir tepsi üzerinde getirip genç kıza verdi, kız da annesine götürdü.
29 Yahya'nın öğrencileri bunu duyunca gelip cesedi aldılar ve mezara koydular.
Tıpkı Astarte'nin seks yüklü şölenlerinin İsa peygamberin çarmıha gerilişinin 3. günü ilan edilmesi benzeri, Summanalia gibi eğlence dolu bir bayram da, öyküsü acı ve kasvet dolu bir peygambere atfediliyor.
Ancak insanlar yine önceki coşkulu festivallerinden vaz geçmiyorlar. Yaz gündönümü tüm avrupa'da hala eğlenceli bir kutlama ortamı.... hatta bir İslam cumhuriyeti olan İran'da bile!... Tiregan adlıyla...
Peki ya siz? Siz kutlamaya hazır mısınız? Cevabınız "evet" ise aşağıda, soldaki tablodan gündönümünün bu yılki tarihini öğrenip, hafta arasındaysa işinizden izin alıp, mesire yerlerine gitmekten başka yapmanız gereken şey yok.
Eğer yaz gündönümü anını -tıpkı 31 Aralık gece saat 12 gibi- yeni bir başlangıç anı olarak kutlamayı düşünüyorsanız, o zaman aşağıda, sağdaki tablodaki saate 3 saat eklemeniz lazım; çünkü saatler GMT, yani Greenwich saatini göstermekte... Yerel saati bulmak için Türkiye Greenwich'in 2 saat doğusunda bulunduğu için 2, buna ek olarak yaz saati uygulamasında olduğu için de 1 saat daha eklemek gerek.
İşte size yaşamın tekdüzeliğinden hoş ve anlamlı bir kaçış imkanı...
Herkese iyi eğlenceler...
| 
