Araştırma ve yazı:

Kibele'nin müziği kadar dansı da önemli ve anlamlıydı. Bu doğaçlama bir danstı ancak dansın sonu, dansçının kendi etrafında tek yöne, yere düşüne dek dönmesi ile bitiyordu.

imperiumromanum websitesi, Kibele maddesi (Google çeviremediği için çeviri bana aittir.)
(Dansın) Karakteristik özelliği, ritmin gittikçe daha büyüleyici ve çılgın hale gelmesi ve dansın ekstazi ve kutsal bir çılgınlık durumuna ulaşana kadar kendi ekseni etrafında dönmesiydi; bu durumun anlamı tanrının rahibi ele geçirmesiydi ve rahip bu haliyle kehanetler yapıp, geleceği söyleyebiliyordu.

Orijinal metin:
Its characteristic feature was that the rhythm became more and more ravishing, and crazy, and the dance was full of jumps and ended up spinning around on its own axis until achieving ecstasy and a state of holy frenzy, which meant that the deity it took possession of the priest, and in this state, he could make prophecies and omens.

Anadolu Tanrıları - Halikarnas Balıkçısı, s. 117
Ondan sonra gürleyen davullar dümbelekler, çınlayan büyük ziller ve çığlıklar salan flütlerle, pek vahşi ve esrarengiz ama pek sürükleyici, bir müzik başlardı. İkinci derecedeki rahipler başlarını sallayarak fırıl fırıl dönerlerdi; uzun saçları ve giydikleri kadın eteklikleri açılıp savrulurdu.

Dansın ana amacı sersemlik yaratarak aklı uyuşturmak, düşünceleri olabildiğince durdurmak, mantık yürütmenin, kişisel sebep-sonuç ilişkisi kurmanın önüne geçmekti. Söz konusu durum var edildiğinde ataerkil kalkanlar kalkıyor; kapılar açılıyor, doğal ile (ki, bu durum Tanrıça olarak nitelenmekteydi) kontak kuruluyordu.

Yoga - Sophy Hoare, s.7
Beş duyunun ve kafanın işlevleri durdurulunca mantık da susar ve sonra üstün yol başlar. (Kayha Upanişad)

Kibele zaten maddeyi (reel yaşam ve gündelik hayatı) olduğu kadar, madde ötesini de yöneten bir tanrıçaydı.

Wikipedia - Cybele (Google çeviri)
(..) Frig ismi Matar ("Anne"), onun "bilinen ve bilinmeyenin sınırları" arasında bir aracı olduğunu öne sürüyor: uygar ve vahşi, yaşayan ve ölülerin dünyaları.

Orijinal metin:
(..) Phrygian name Matar ("Mother"), suggest that she was a mediator between the "boundaries of the known and unknown": the civilized and the wild, the worlds of the living and the dead. İçki ve dansın anlamının sadece eğlence ortamları ile sınırlı sayılmadığı; içki ve dans ile Tanrıya ulaşılabildiği inancı Alevilerde izlenir.

Hey Koca Yurt - Halikarnas Balıkçısı
Ayin-i cem'ler eski orgia'lardır.

Semah, bunun örneğidir ve bilindiği gibi tek yöne dönerek yapılır.

Öz Kaynaklarına Göre Alevilik - Rıza Zelyut
Gün gibi şule verdi. Seyyit (Hz. Muhammet) o tabak içine su koyup parmaklarıyla üzümü şerbet eyledi. Kırklar ol şerbetten içtiler. Cümlesi mest, elest oldular, kendilerini yavi kıldılar (kaybettiler). Bunlara bir halet oldu ki, oturdukları yerden ayağa durdular. Bir kerre “ya Allah” deyip dest (el) verdiler. Üryan ve büryan samaha girdiler. Seyyid dahi bunlarla semah etti.

Alevi inancını anlatan bu metindeki üryan (yani tam anlamı ile çıplak) ve büryan sözcükleri için aşağıdaki açıklamayı getirmekteler.

aleviislaminanchizmetleri.org - Üryan ve büryan maddesi
Hakk yoluna Hizmet etmenin arınmışlıktan geçtiğini bilmek ve masivadan soyutlanmış pak olarak Hakk İbadetine girmektir.

Bu noktada Mevlevilerin de tek yöne dönerek yapılan dans ile ibadet ettikleri anımsanabilir.

Hey Koca Yurt - Halikarnas Balıkçısı
Daha hafif olmakla birlikte Dionysos eğilimi Mevlevilerde de görülür.